توصیه‌هایی به مترجمان برای ترجمه کتاب
این روزها خیلی‌ها با زبان انگلیسی به خوبی آشنایی دارند و می‌خواهند از طریق ترجمه، هم منبع درآمد و هم رزومه خوبی برای پیدا کردن شغل ایده‌آل خود داشته باشند. درست است که آشنایی کامل با زبان انگلیسی از شرط های اصلی برای ترجمه کتاب است اما، کافی نیست. مهم تر از تسلط به زبان انگلیسی، آشنایی با اصول ترجمه کتاب است. در انتخاب و ترجمه کتاب باید مراحلی را طی کرد که در زیر به آنها اشاره می کنیم.
۱- انتخاب کتاب
در این بازار کم رونق کتاب، انتخاب کتابی که به قول معروف در بازار فروش �گل کند� کار سختی است. هیچ فرمول دقیقی وجود ندارد که بگوید آیا یک کتاب تالیفی یا ترجمه با استقبال روبرو خواهد شد یا نه. با این وجود انتخاب کتاب برای ترجمه آسان تر از تالیف کتاب است. چون مترجم در انتخاب کتاب برای ترجمه نکاتی مثل پرفروش بودن کتاب مبدأ، معروف بودن نویسنده را مدنظر قرار می‌دهد. اصولی که برای انتخاب کتاب برای ترجمه باید به آن توجه کنید شامل موارد زیر است.
- مشخص کردن بازار هدف
برای چه گروه سنی می خواهید ترجمه کنید؟ کودک، نوجوان یا بزرگسال؟ رمان‌های کلاسیک یا رمان‌های بازاری؟ کتابهای مدیریت و روانشناسی؟ ابتدا باید برای خودتان مشخص کنید که می‌خواهدی مخاطب شما چه گروهی باشد. بعد از مشخص کردن این موضوع به مرحله‌ی بعد بروید.
- انتخاب انتشاراتی
انتخاب موسسه نشر باید قبل از انتخاب کتاب صورت گیرد. اگر انتشارات خاصی را مدنظر دارید، باید بدانید که چه موضوعاتی را منتشر می کند. ممکن است بعد از انتخاب کتاب و ترجمه‌اش، آن را به انتشاراتی موردنظر خود ببرید و کار را قبول نکند و مجبور شوید اثر خود را به انتشاراتی دیگری بدهید. پس هنگام انتخاب کتاب انتشارات را مدنظر قرار دهید.
- انتخاب کتاب از میان پرفروش‌ها
سایت‌های مختلفی لیست کتابهای پرفروش سال را می‌گذارند. سایت آمازون، انتشارات بارنز نوبلز، و نشریه نیویورک تایمز لیست کتابهای Best Seller را دارند که می‌توانید به سایت آنها مراجعه کنید. نکته‌ای که باید مدنظر قرار دهید این است که به‌غیر از شما بقیه مترجمان و انتشاراتی‌ها نیز به این فهرست‌ها دسترسی دارند و اگر برای انتخاب کتاب صرفا به این فهرست‌ها بسنده کنید، احتمال اینکه یکی از چندین مترجم یک کتاب باشید زیاد است.
- انتخاب کتاب از بین فهرست توصیه شده‌ها
هرازگاهی سایت‌ها و انتشارات معروف فهرست �کتاب‌هایی که پیش از مرگ باید خواند� را اعلام می کنند. می توانید به لیست نیویورکر، good reads و بهترین کتابهای گاردین مراجعه کنید.
- انتخاب کتاب از بین جایزه گرفته ها
اگر از لیست جایزه گرفته ها انتخاب کنید این مزیت را دارد که افراد اهل مطالعه حداقل نامش را شنیده‌اند و حتی اگر جزء پرفروش ترین ها هم نباشد، بخشی از فروش‌تان را تضمین می کند. در زیر فهرست برخی از جوایز ادبی معتبر جهانی را ذکر می کنیم:
- جایزه نوبل ادبیات
- جایزه ادبی کاستا
- جایزه بوکر
- جایزه بین‌المللی ادبیات نوئستات
- جایزه هوگو
- جایزه پولیترزجایزه ادبی داستانی زنان
- جایزه ملی کتاب
- جایزه کتاب اول گاردین
کتابی را انتخاب کنید که در بین این سه فهرست پرفروش‌ها، توصیه شده‌ها و جایزه گرفته ها باشد. به این ترتیب فروشش را تا حد زیادی تضمین کرده‌اید.
- مطمئن شوید که کتاب قبلا ترجمه نشده باشد.
درست است که ما در ایران قانون کپی رایت نداریم و ترجمه متعدد یک کتاب ممنوع نیست اما بهتر است به‌خاطر شهرت خود روی کتابی دست بگذارید که قبلا ترجمه نشده است. برای این کار می توانید به سایت کتابخانه‌ی ملی بروید و نام نویسنده را جستجو کنید. گاهی مترجم کتاب را با عنوان متفاوتی ترجمه می کند که برای اطلاع می توانید از طریق جستجوی اینترنتی یا تماس با انتشارات مختلف مطمئن شوید.
وقتی تمام مراحل بالا را رفتید و کتاب موردنظر خود را یافتید، گام بعدی ارائه‌ی یک ترجمه عالی از کتاب است. از اصول بعدی ترجمه کتاب آشنایی با فن ترجمه است.
۲- نکاتی در خصوص اصول ترجمه کتاب
- برای ترجمه کتاب زمان‌بندی کنید.
یک بازه زمانی را برای ترجمه کتاب درنظر بگیرید. ناشران نسبت به تحویل سرموقع کتاب حساس هستند زیرا قبل از چاپ کتاب باید ویراستاری شود و گرفتن مجوز و چاپ آن زمانبر هست. بنابراین اگر ترجمه را دیر تحویل بدهید تمام زمان‌بندی ناشر را به هم می‌ریزید.
- قبل از شروع ترجمه، کل کتاب را بخوانید
شاید فرصت نکنید که کل کتاب را بخوانید اما توصیه ما به شما این است که حداقل چند بخش ابتدایی را بخوانید تا با شخصیت‌های داستان و لحن نویسنده و فضای داستان آشنا شوید. می‌توانید با مراجعه به سایت‌های خارجی خلاصه‌ای از داستان و همچنین نقدهایی که در مورد این کتاب شده است را بخوانید. داشتن این گونه اطلاعات به شما در ترجمه بهتر کتاب کمک زیادی خواهد کرد.
- با سبک نوشتار نویسنده کتاب آشنا شوید
سری به وبسایت نویسنده بزنید و با سبک کتاب‌هایی که می‌نویسد آشنا شوید. گاهی اوقات در پشت کتاب اطلاعاتی در خصوص نویسنده چاپ می‌شود. با به‌دست آوردن سبک اصلی نویسنده می‌توانید کتاب را به زبان خودتان اما با حفظ سبک نوشتاری نویسنده ترجمه کنید.
- داشتن دایره لغات گسترده
یکی از مهم‌ترین اصول ترجمه کتاب پرهیز از ترجمه لغت به لغت است. ترجمه تحت‌‌اللفظی و تکرار کلمه‌های مشابه در کل ترجمه از ضعف‌های مترجم است. آیا از خواندن متنی تکراری و کسل کننده لذت می‌برید؟ بنابراین دایره واژگان خود را گسترده کنید و از کلمات بیشتری برای بازنویسی کتاب به زبان خودتان استفاده کنید. اضافه کردن مطلب یا حذف بخشی از متن به‌هیچ وجه نباید صورت گیرد مگر در موارد ضروری که کمک به فهم بیشتر موضوعات کند.
- لحن کتاب و مخاطب آن را در نظر بگیرید.
خودتان را جای مخاطبی که قرار است کتاب را بخواند بگذارید. فرهنگ جامعه‌ی مبدأ و مقصد را درنظر داشته باشید. گاهی کلمه یا اصطلاحاتی در کتاب وجود دارد که در فرهنگ جامعه‌ی مقصد اصلا قابل درک نیستند. شما باید بهترین معادل را با توجه به فرهنگ جامعه‌ی مقصد پیدا کنید. به گروه سنی مخاطب خود توجه کنید. اگر کتاب برای کودکان است، سعی کنید که لحن کودکانه را حفظ کنید. اصل امانتداری را رعایت کنید. در انتخاب معادل کلمات دقت لازم را داشته باشید. مواظب باشید از متن اصلی فاصله نگیرید و خواننده را دچار بدفهمی نکنید.
- تجربه کسب کنید
برای ترجمه موفق کتاب هیچ چیز بهتر از کسب تجربه نیست. مترجمان تازه وارد می توانند در سایت ببیل کلاب به صورت رایگان کتاب ترجمه کنند. در این سایت نویسندگان مختلف کتاب های خود را ارسال می کنند و مترجمان نیز پیشنهاد ترجمه کتاب را به نویسنده مورد نظر خود می دهند. اگر کتاب ترجمه شده به فروش برسد، نویسنده کتاب، مترجم و سایت بیبل کلاب حق امتیاز فروش کتاب را به اشتراک می گذارند. از معایب این کار این است که ممکن است کتابی که ترجمه کرده‌اید به فروش نرود و هیچ درآمدی نداشته باشید. از مزایای آن هم این است که نام شما به‌عنوان مترجم روی جلد کتاب‌هایی که در سایت‌های جهانی مثل آمازون، سکربید به فروش گذاشته می‌شوند، می‌آید.
سامانه ترجمتن ارائه دهنده خدمات آنلاین ترجمه مقاله ، ترجمه کتاب ، ترجمه متون تخصصی ، ترجمه فایل صوتی ، ترجمه فیلم و … به صورت تضمینی ، همراه با بازخوانی ترجمه.
